Hugo Steinhaus



Hugo Dionizy Steinhaus urodziÅ‚ siÄ™ 14 stycznia 1887 r. w JaÅ›le. Gimnazjum ukoÅ„czyÅ‚ w JaÅ›le w roku 1905. StudiowaÅ‚ filozofiÄ™ i matematykÄ™ we Lwowie. DoktoryzowaÅ‚ siÄ™ w Getyndze w 1911 roku i tam rozpoczÄ…Å‚ badania nad teoriÄ… szeregów trygonometrycznych, które później rozszerzyÅ‚ na teoriÄ™ funkcji rzeczywistych, analizÄ™ funkcjonalnÄ… i szeregi ortogonalne. w 1920 roku zostaÅ‚ profesorem uniwersytetu lwowskiego, gdzie pracowaÅ‚ do wybuchu wojny. W latach miÄ™dzywojennych opublikowaÅ‚ okoÅ‚o 70 prac. Od 1924 r. wspóÅ‚pracowaÅ‚ Å›ciÅ›le z jednym z najwiÄ™kszych talentów matematycznych tego wieku Stefanem Banachem.
PoczÄ…tkowy okres II wojny Å›wiatowej spÄ™dziÅ‚ we Lwowie, potem ukrywaÅ‚ siÄ™ m.in. na Podkarpaciu, od listopada 1945 r. zamieszkaÅ‚ we WrocÅ‚awiu. Po wojnie byÅ‚ wspóÅ‚organizatorem WrocÅ‚awskiego Towarzystwa Naukowego. StaÅ‚ na czele matematyków, których prace dotyczÄ… zastosowaÅ„ matematyki do techniki, fizyki, geografii, biologii, medycyny, sportu. Jest autorem kilku publikacji popularnonaukowych, z których najwiÄ™ksze powodzenie zdobyÅ‚ Kalejdoskop matematyczny, tÅ‚umaczony na kilkadziesiÄ…t  jÄ™zyków. PracowaÅ‚ w Instytucie Matematyki PAN, w Komisji Pomiarów Antropologicznych, redagowaÅ‚ "Zastosowania Matematyki". ZostaÅ‚ laureatem wielu nagród i odznaczeÅ„ paÅ„stwowych oraz doktorem honoris causa kilku uniwersytetów. W roku 1965 otrzymaÅ‚ honorowe obywatelstwo JasÅ‚a, w czasie obchodów 600-lecia miasta.
Hugo Steinhaus zmarł 25 lutego 1972 r. we Wrocławiu, mając 85 lat. W jego pogrzebie brała udział delegacja z Jasła.

 

Co zostało po Steinhausie?

 

Był autorem wielu zadań matematycznych. Oto jedno z nich:
W sali znajduje siÄ™ n+1 osób (n>=1). Wykaż, że wÅ›ród nich istniejÄ… takie dwie, które majÄ… tÄ™ samÄ… liczbÄ™ znajomych wÅ›ród osób przebywajÄ…cych w sali. ZakÅ‚adamy, że jeÅ›li osoba A zna osobÄ™ B, to również B zna osobÄ™ A.

 

Powszechnie uważa się, że był prekursorem działu matematyki zwanego teorią gier.
W arytmetyce zwany jest tzw. Problem Steinhausa, dotychczas częściowo tylko rozwiÄ…zany.  TÄ… nazwÄ… okreÅ›la siÄ™ zagadnienie: czy przyporzÄ…dkowujÄ…c liczbie naturalnej sumÄ™ n - tych potÄ™g jej cyfr otrzymamy po pewnej iloÅ›ci kroków cykl zamkniÄ™ty. Dotychczas tak wynika z dostÄ™pnej literatury , problem zostaÅ‚ rozwiÄ…zany caÅ‚kowicie  dla n < 9.

 

Matematyk H. Steinhaus byÅ‚ także humanistÄ…. Jest znany z licznych aforyzmów, a także tzw. hugenotków - oryginalnych nazw rzeczy dawno inaczej nazwanych, nieoczekiwanych interpretacji powszechnie używanych sÅ‚ów, powiedzeÅ„. Zbiór literackiej twórczoÅ›ci tego sÅ‚ynnego wychowanka naszej SzkoÅ‚y umieszczony jest w książce p.t. "SÅ‚ownik racjonalny".

 

Zainteresowanych odsyłamy do stron:

 

Wikipedia - Hugo Steinhaus
Wikicytaty - Hugo Steinhaus
Nagroda im. Hugona Steinhausa